Trước hết, về nghĩa gốc, “institution” có nhiều nghĩa, bao gồm: (1) cơ quan, tổ chức, viện; (2) tập tục; tục lệ; thể chế; cơ chế (theo nghĩa là hệ thống các quy tắc, quy phạm tồn tại lâu dài trong một nhóm xã hội hoặc một lĩnh vực); và (3) một số nghĩa khác theo từng hoàn cảnh. “Legal” có hai nghĩa: (1) hợp pháp; và (2) thuộc về pháp luật.
Vậy “legal institution” được hiểu là gì? Cho đến nay, tác giả bài viết không dám khẳng định là đã biết hết nghĩa của thuật ngữ “legal institution”. Qua tìm hiểu các tài liệu có nguồn gốc từ Châu Âu, Anh, Hoa Kỳ,…tác giả bài viết tìm thấy 02 nghĩa chủ yếu của thuật ngữ “legal institution” như sau.
1. Nghĩa thứ nhất: “legal institution” được hiểu là cơ quan, tổ chức thuộc về pháp luật bao gồm cả cơ quan tư pháp (cơ quan xét xử) và các tổ chức khác cung cấp các dịch vụ pháp lý và hỗ trợ pháp lý... Đương nhiên, tuỳ từng ngữ cảnh mà ta sẽ dịch “legal institution” là cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan pháp luật,…
Chúng ta cùng xem các ví dụ dưới đây:
Ví dụ 1:
The Tribunal represents the law and should always do their best to follow the law. The Tribunal, as a supreme legal institution, should enforce the law in every situation. Dangov v Revenue and Customs (PROCEDURE : Other) [2017] UKFTT 734 (TC) (04 October 2017), at paragraph 20.
Ví dụ 2:
Moreover, the Korkein hallinto-oikeus (Supreme Administrative Court) indicates that supervision of the legality of electricity contracts from the perspective of consumer protection is regulated in the national legislation as a task of the Consumer Ombudsman, and it is also possible for the consumer to bring disputes before the Kuluttajariitalautakunta (Consumer Disputes Board, Finland) or the ordinary courts, although the competence for a legally binding ruling in an individual consumer dispute lies only with an ordinary court, and not an administrative court, as there is no specific legal institution for minor consumer disputes in Finland. Energiavirasto (Internal market in electricity - Opinion) [2019] EUECJ C-578/18_O (24 October 2019), at paragraph 19.”
Ví dụ 3:
The oldest legal institution dedicated to resolving international disputes is the Permanent Court of Arbitration (PCA), established at The Hague by inter-governmental agreement in 1899. See Permanent Court of Arbitration: About Us, http://www.pca-cpa.org/ showpage.asp?pag_id=1027 (last visited Nov. 22, 2010). See also Stephen Hockman QC (2010), the Case for an International Court for the Environment, Journal of Court Innovation, 3:1, at 217.
Ví dụ 4:
CBJC increases access to justice by leveraging the resources of the New York City legal community. Drawing upon our relationship with the New York City Bar, the Justice Center provides legal assistance to those in need; mobilizes lawyers, law firms, corporate legal departments, and other legal institutions to provide pro bono legal services; educates the public on legal issues; fosters strategic relationships; and impacts public policy. https://www.citybarjusticecenter.org/about-cbjc/our-story/
Và còn vô vàn những ví dụ nữa về cách dùng “legal institution” theo nghĩa là cơ quan, tổ chức thuộc về pháp luật.
2. Nghĩa thứ hai: “legal institution” được hiểu tương đương với thuật ngữ “chế định pháp luật” (nghĩa là tập hợp các quy phạm pháp luật điều chỉnh một vấn đề).
Chúng ta cùng xem các ví dụ dưới đây:
Ví dụ 1:
The legal institution of adoption dates back to the Adoption of Children Act 1926. After several legislative iterations, the process is now governed by the Adoption and Children Act 2002 (ACA 2002). W (A Child: Leave To Oppose Adoption) [2020] EWCA Civ 16 (21 January 2020), at paragraph 3.
Ví dụ 2:
The legislation provided the statutory framework for an alternative legal institution ('custodianship') to provide legal security for those providing long-term family care for a child. Not only foster-parents but step-parents and relatives who might otherwise have opted for adoption were amongst those at whom this new procedure was targeted. S (A Child), Re No. 1 [2007] EWCA Civ 54 (06 February 2007), at paragraph 6.
Ví dụ 3:
Kangas (cited in footnote 4, p. VII and pp. 31 to 59), echoing the great German legal scholar Friedrich Carl von Savigny, has pointed out that, despite its apparent simplicity, a 'gift' is a complex legal institution. EMI Group (Taxation) [2010] EUECJ C-581/08_O (15 April 2010), at footnote 40.
Theo thầy Tuấn tiếng anh pháp lý