Qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm đối với vụ án Vũ Thị Hồng Vân phạm tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức". Viện kiếm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông báo đến Viện kiểm sát các địa phương thuộc khu vực phía Bắc để rút kinh nghiệm trong vấn đề định tội và xác định tội danh, cụ thể như sau:
1. Nội dung và quá trình giải quyết vụ án
Vũ Thị Hồng Vân và chồng là Trần Đăng Thanh thế chấp xe ôtô nhãn hiệu Camry BKS 40A-066.21 và Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô số đăng ký 012092 do Công an tỉnh YB cấp ngày 30/11/2018 mang tên Trần Đăng Thanh tại Ngân hàng Agribank - Chi nhánh Bắc YB để vay số tiền 300.000.000 đồng, bản gốc Giấy chứng nhận đăng ký xe do Ngân hàng giữ và quản lý theo thỏa thuận tại Hợp đồng thế chấp tài sản số 22/2019/HĐTC-870200464 ngày 05/4/2019. Khoảng tháng 11/2019, Vũ Thị Hồng Vân đến vay tiền của ông Nguyễn Tiến Long (trú tại Tố 1 phường YN, thành phố YB), ông Long đồng ý cho Vân vay tiền với điều kiện phải có tài sản thế chấp. Vân nảy sinh ý định làm giả Giấy đăng ký xe ôtô để thế chấp vay tiền của ông Long. Vân lên mạng tìm kiếm thông tin và thuê một người đãn ông (không rõ tên, địa chỉ) làm giả 01 Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô giả số 012092, BKS 40A-066.21 mang tên Trần Đăng Thanh. Sau khi nhận được Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô giả. Vân liên hệ với ông Long xin cầm cố để vay tiền, ông Long đồng ý cho Vân vay số tiền 300.000.000 đồng nhưng yêu cầu vợ chồng Vân phải làm Hợp đồng mua bán xe ôtô tại Phòng công chứng để đảm bảo khoản vay. Vân nói dối chồng là đã trả tiền vay Ngân hàng và lấy Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô về để thế chấp vay tiền ông Long với lãi suất thấp hơn nên ông Thanh đồng ý. Ngày 29/11/2019, hai vợ chồng Vân, Thanh cùng ông Long ký Hợp đồng mua bán xe ôtô tại Phòng Công chứng số 1 tỉnh YB, Vân là người cung cấp Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô giả số 012092, BKS 40A-066.21 mang tên Trần Đăng Thanh để hoàn thiện Hợp đồng.
Sau khi ký hợp đồng mua bán xe, ông Long là người quản lý Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô, còn xe ôtô BKS 40A-066.21 vẫn do gia đình Vân quản lý, sử dụng. Ông Long đã đưa cho Vân vay tổng số tiền 260.000.000 đồng. Ngày 30/01/2021, vợ chồng Vân, Thanh đã trả cho ông Long 100.000.000 đồng tiền gốc và 7.800.000 đồng tiền lãi. Quá trình quản lý Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô số 012092 mang tên Trần Đăng Thanh, do nghi ngờ là giả nên ông Long đã trình báo và giao nộp cho Cơ quan Công an.
Tại Kết luận giám định số 284/KLGĐ ngày 10/6/2021 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh YB kết luận: Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô số 012092, BKS 40A-066.21 mang tên Trần Đăng Thanh do ông Nguyễn Tiến Long giao nộp là giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô giả.
Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 60/2021/HS-ST ngày 29/9/2021, Tòa án nhân dân thành phố YB căn cứ khoản 1, khoản 4 Điều 341; điểm i, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 47 Bộ luật Hình sự xử phạt Vũ Thị Hồng Vân 01 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” và phạt tiền 10.000.000 đồng nộp ngân sách Nhà nước.
Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 23/QĐ-VC1-V3 ngày 08/6/2022, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội đề nghị ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử Giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án hình sự sơ thẩm nêu trên để điều tra lại theo thủ tục chung.
Tại Quyết định giám đốc thẩm số 44/2022/HS-GĐT ngày 30/8/2022 của Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội về nội dung vụ án có dấu hiệu bỏ lọt hành vi phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 60/2021/HS-ST ngày 29/9/2021 của Tòa án nhân dân thành phố YB, tỉnh YB về phần trách nhiệm hình sự và các quyết định khác liên quan đến bị cáo Vũ Thị Hồng Vân để điều tra lại theo thủ tục chung.
2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Về việc bỏ lọt hành vi phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”
Với mục đích để cho ông Nguyễn Tiến Long tin tưởng và cho vay tiền, Vũ Thị Hồng Vân đã làm giả Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô số 012092, BKS 40A- 066.21 mang tên ông Trần Đức Thanh (chồng của Vân), ký Hợp đồng mua bán xe ôtô với ông Nguyễn Tiến Long tại Phòng công chứng số 1 tỉnh YB. Thời điểm này, Giấy chứng nhận xe ôtô thật đang được gia đình Vũ Thị Hồng Vân thế chấp tại Ngân hàng Agribank - chi nhánh Bắc YB. Do tin tưởng giấy tờ xe ôtô là thật, ông Nguyễn Tiến Long đã cho Vũ Thị Hồng Vân vay 260.000.000 đồng. Do đó, hành vi phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" của Vân đã hoàn thành. Sau khi ký Hợp đồng mua bán xe, ông Long là người quản lý Giấy chứng nhận đăng ký xe ôtô giả trên còn xe ôtô BKS 40A-066.21 vẫn do gia đình Vân quan lý, sư dụng. Như vậy, ngoài tội "Sử dụng tài liệu giả của cơ quan tổ chức" theo Điều 341 BLHS thì hành vi của Vũ Thị Hồng Vân còn có dấu hiệu của tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo Điều 174 BLHS xong chưa được các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm điều tra xứ lý theo đúng quy định của pháp luật là có dấu hiệu bo lọt hành vi phạm tội.
Về việc xác định tư cách nguời tham gia tố tụng
Vũ Thị Hông Vân có hành vi gian dối để có được số tiền 260.000.000 đông của ông Nguyễn Tiến Long. Theo quy định tại Điều 62 Bộ luật tố tụng hình sự thì ông Nguyễn Tiến Long là người bị hại trong vụ án chứ không phải người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan như các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm đã xác định.
Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông báo để Viện kiểm sát nhân dân các tỉnh, thành phố trong khu vực nghiên cứu, rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử án hình sự./.