Thông qua giải quyết vụ án Đinh Thanh Vinh về tội “Giết người” và “Cố ý gây thương tích” ở tỉnh QN theo thủ tục giám đốc thẩm, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 7) thông báo đến các đơn vị trong ngành như sau:
1. Nội dung vụ án
Khoảng 22 giờ 00 ngày 05/4/2016 Mai Hoàng Đạo và Lê Thanh Tới cùng đến chơi trò chơi tại tiệm đặt máy bắn cá điện tử thuộc thôn Phiếm Ái 1, xã ĐN, huyện ĐL, tỉnh QN. Trong khi chơi trò chơi thì giữa Đạo và Doãn Việt Quang là người trông coi quán có xảy ra mâu thuẫn trong việc ghi điểm nên Đạo đã dùng tay đánh vào người Quang. Thấy vậy, Nguyễn Viết Nghĩa là người quản lý tại quán đã đến can ngăn và đuổi tất cả ra ngoài. Sau khi ra ngoài giữa Quang và Đạo tiếp tục xô sát, cãi nhau và Đạo dùng gạch ném vào tiệm.
Do biết trước đây Đạo có chơi cùng nhóm với Đinh Thanh Vinh nên Nghĩa đã điện thoại nhờ Vinh đến can ngăn Đạo, Vinh đồng ý. Khi Vinh đi xe máy đến thấy Đạo và Quang vẫn đang cãi nhau thì Vinh nói: “Chỗ anh em làm ăn mà sao tụi em đến quậy phá hoài rứa”. Đạo chỉ tay vào Quang và nói: “Tui đánh thằng ni chứ tui không phá quán”. Nghe vậy, Nghĩa nhặt 01 bóng tuýp điện cũ, loại bóng dài 1,2m tại thùng rác bên lề đường đánh 01 cái trúng vào lưng Đạo làm bóng điện bị vỡ. Đạo nói: “Đ.mẹ tụi bây ở đó chờ tao tý” sau đó lấy xe máy chở Tới về thị trấn AN. Đạo để Tới ở lại thị trấn sau đó đi tìm gặp Hạ Ngọc Vi thường gọi là Vi Sơn La và nhờ Vi cùng Đạo đi tìm gặp nhóm Nghĩa, Quang, Vinh để nói chuyện.
Nghĩ rằng Đạo sẽ rủ thêm người quay lại đánh trả nên Vinh nói với Nghĩa và Quang cùng đến nhà Nguyễn Văn Hùng, trú tại thôn Phiếm Ái 2, xã ĐN, huyện ĐL lấy vũ khí trước đó Vinh nhờ Hùng giữ hộ, rồi Vinh điều khiển xe đi trước, Nghĩa và Quang đóng cửa tiệm đi sau.
Khi Vinh đến nhà Hùng là khoảng 23 giờ, gia đình Hùng đã tắt điện đi ngủ. Vinh gọi điện cho Hùng dậy lấy 01 bao tải cất trên gác đưa cho Vinh tại hiên nhà Hùng sau đó Hùng đi vào nhà ngủ tiếp. Lát sau Nghĩa và Quang đến thì thấy Vinh đang đứng một mình trước nhà Hùng bên cạnh Vinh dưới đất có 01 khẩu súng dài khoảng 80 cm và 01 cây mã tấu. Trên tay Vinh đang cầm 01 khẩu súng dài khoảng 50 cm loại súng tự chế bắn đạn hoa cải và Vinh đang tra đạn vào súng. Sau khi tra đạn xong Vinh đưa khẩu súng dài khoảng 50 cm cho Nghĩa rồi nói: “Súng đã có đạn, gạt cái cần lên là bắn được”. Quang cầm cây mã tấu chạy xe đi trước còn Vinh điều khiển xe chở Nghĩa cầm 02 cây súng cùng chạy đến đứng trước nhà văn hóa của thôn Phiêm Ai 1, tại đây Vinh lấy khẩu súng dài 80 cm từ Nghĩa và cầm trên tay. Lúc sau Vi điều khiển xe mô tô chở Đạo đến nơi thì Đạo tiếp tục cãi nhau với Quang. Vinh dùng báng của khẩu súng dài 80 cm đánh vào vai trái của Đạo nhưng không gây thương tích. Cùng lúc này có Nguyễn Phước Tài nhà ở gần đó cũng đến nơi thấy vậy nên đến can ngăn hai bên đừng đánh nhau. Hai bên tiếp tục có lời nói cãi vã một lúc thì có Lê Tấn Tú, thường gọi là Tú Rồng cùng 01 người thanh niên,chưa xác định được lai lịch chạy xe máy từ hướng thị trấn AN đến nơi. Vi đến lấy 01 mã tấu từ xe của Tú và xông đến chỗ nhóm của Nghĩa đang đứng, Vi không thừa nhận hành vi trên mà cho rằng đang đứng cùng Tú thì bị bắn, Tú cũng xuống xe đứng gần Vi. Thấy vậy, Nghĩa dùng súng tự chế đang cầm trên tay bắn 01 phát về phía Tú và Vi làm Lê Tấn Tú gục chết tại chỗ còn Hạ Ngọc Vi bị thương với tỷ lệ tổn hại sức khỏe tại thời điểm hiện tại là 63% , do đạn hoa cải bắn 01 phát cùng có nhiều hạt đạn bay ra.
Cùng lúc này Quang cũng cầm mã tấu xông đến chém 01 nhát trúng vào tay của Đạo gây thương tích với tỷ lệ tổn hại sức khỏe tại thời điểm hiện tại là 23%, Đạo bỏ chạy vào quán Gió Chiều gần đó.
Sau khi gây án Vinh chở Nghĩa cầm 02 cây súng và Quang chở Tài cầm mã tấu bỏ chạy đến khu đồi thuộc thôn Đức Hòa, xã ĐN, huyện ĐL thì cả nhóm dừng lại. Tài vứt cây mã tấu ở ven đường, kết quả truy tìm cơ quan điều tra đã thu giữ được cây mã tấu này. Cùng lúc Nguyễn Phước Tài nhận được điện thoại của Ngô Phú Dương trú cùng xóm nên biết Tú đã chết và Vi bị thương nặng nên cả bọn sợ và thống nhất cùng nhau bỏ trốn.
Khi chạy đến khu vực giáp ranh giữa thôn Đại Lợi và thôn Đại An thuộc xã ĐN, huyện ĐL thì Nghĩa đưa 02 khẩu súng cho Tài đem vứt ở ven đường. Quang thấy vậy dừng xe cầm 02 khẩu súng đem đến bỏ tại khoảng đất trống của hai căn nhà gần nhau. Việc truy tìm tang vật không có kết quả.
Sau đó Quang, Vinh và Nghĩa cùng đi trốn tại nhà nghỉ Minh Vương tại tỉnh QN. Tài đi về nhà mình ở ĐB. Đến các ngày 08, 09, 10/6/2016 lần lượt Nghĩa, Quang, Vinh đến cơ quan điều tra đầu thú.
Tại bản kết luận giám định pháp y số 78/GĐPY16 ngàỵ 08/4/2016 của Trung tâm pháp y tỉnh QN kết luận Lê Tấn Tú chết do vết thương xuyên thấu ngực theo chiều từ trước ra sau, từ dưới lên trên, chếch từ trái sang phải, gây thủng phổi màng phổi trái, tràn máu khoang màng phôi trái, xuyên tim, choáng chấn thương, choáng mất máu, suy hô hâp, trụy tim mạch không hồi phục.
2. Quá trình giải quyết vụ án
Bản án hình sự sơ thẩm số 46/2018/HS-ST ngày 27/12/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh QN áp dụng Điểm a, 1, n khoản 1 Điều 93; Điểm b, p khoản 1, khoản 2 Điều 46 BLHS năm 1999 xử phạt bị cáo Đinh Thanh Vinh tù chung thân về tội “Giết người”. Áp dụng Điểm đ khoản 2 Điều 134 BLHS năm 2015; Điểm p khoản 1, Khoản 2 Điều 46 BLHS năm 1999; Điểm c khoản 1 Điều 2 của Nghị quyết 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc Hội xử phạt bị cáo Đinh Thanh Vinh 03 năm tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Áp dụng Điều 55 BLHS năm 2015 tổng hợp hình phạt chung cho cả hai tội buộc bị cáo Đinh Thanh Vinh phải chấp hành là tù chung thân.
Ngày 02/01/2019 các bị, cáo Đinh Thanh Vinh kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt vì cho rằng cấp sơ thẩm xử các bị cáo với mức án quá nặng.
Bản án hình sự phúc thẩm số 219/2019/HSPT ngày 02/8/2019 của Toà án nhân dân cấp cao tại Đà Nằng chấp nhận kháng cáo của bị cáo Đinh Thanh Vinh, tuyên giảm hình phạt từ tù chung thân xuống 20 năm tù về tội “Giết người”, giữ nguyên 03 năm tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Tổng hợp hình phạt của cả hai tội là 23 năm tù.
3. Những vấn đề cần ghi nhận
Mặc dù sự việc xô xát ban đầu không liên quan đến Đinh Thanh Vinh song Vinh đã khởi xướng, chỉ dẫn đồng bọn đi lấy hung khí (súng đạn, mã tấu), là người chuẩn bị hung khí, lắp đạn, đưa súng và hướng dẫn cho Nghĩa cách sử dụng súng, đưa mã tấu cho Quang để thực hiện tội phạm. Vinh dùng báng súng đánh vào vai Đạo. Tuy Vinh không trực tiếp gây ra cái chết cho Tú và gây thương tích cho Vi, Đạo nhưng Vinh là người chủ động rủ các bị cáo đi lấy hung khí, thực hiện hành vi một cách tích cực nên Vinh phải chịu trách nhiệm chung đối với hành vi của các bị cáo gây ra. Do vậy, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm kết án Đinh Thanh Vinh về các tội “Giết người” và “Cố ý gây thương tích” là có căn cứ, đúng pháp luật. Tuy nhiên, về mức hình phạt Tòa án cấp phúc thẩm áp dụng đối với bị cáo Đinh Thanh Vinh là chưa phù hợp, cụ thể như sau:
Đây là vụ án đồng phạm giản đơn, Đinh Thanh Vinh là người khởi xướng phạm tội tích cực, bảo đồng bọn cùng đi lấy hung khí (súng đạn, mã tấu) mà Vinh đã tàng trữ từ trước, dùng báng súng tấn công Đạo; tính chất hành vi phạm tội của Vinh đặc biệt nguy hiểm; Vinh phạm nhiều tội cùng một lúc với nhiều tình tiết định khung tăng nặng; Vinh có nhân thân xấu, năm 2004 đã bị Tòa án nhân dân thành phố ĐN xét xử về các tội “Cưỡng đoạt tài sản” và “Không tô giác tội phạm”. Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng hình phạt tù chung thân đối với Vinh là có phần nhẹ. Tuy nhiên, Tòa án cấp phúc thẩm xem xét việc gia đình Vinh bồi thường thêm cho gia đình bị hại 60 triệu đồng để giảm mức án từ chung thân xuống 20 năm tù về tội “Giết người” đối với với Vinh là không thỏa đáng, không nghiêm và không công bằng giữa bị cáo khác trong vụ án như bị cáo Nguyễn Viết Nghĩa bị xử phạt tù chung thân về tội “Giết người”.
Trong vụ án này, Viện kiểm sát các cấp sơ thẩm, phúc thẩm đã có quan điểm đúng đắn và nhất quán, ngoài việc định đúng tội danh, đã xác định đúng mức hình phạt chung thân đối với bị cáo Đinh Thanh Vinh. Ngày 26/8/2019, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nằng có Công văn số 1735/VC2-V1 báo cáo đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng hủy phần hình phạt đã áp dụng đối với bị cáo Đinh Thanh Vinh tại bàn án hình sự phúc thẩm, giữ nguyên quyết định hình phạt đối với bị cáo Đinh Thanh Vinh tại bản án hình sự sơ thẩm là có cơ sở và kịp thời.
Ngày 31/7/2020, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Quỵểt định kháng nghị giám đốc thẩm số 09/QĐ-VKSTC-V7, đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy phần quyết định hình phạt đối với Đinh Thanh Vinh tại Bản án hình sự phúc thẩm nêu trên và giữa nguyên các quyết định của Bản án hình sự sơ thẩm đối với Đinh Thanh Vinh.
Ngày 22/4/2021, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Quỵết định số 22/2021/HS-GĐT chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 219/2019/HSPT ngày 02/8/2019 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nằng về phần hình phạt đối với Đinh Thanh Vinh, giữ nguyên các quyết định tại Bản án hình sự sơ thẩm sổ 46/2018/HSST ngày 27/12/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh QN.
Vụ 7 thông báo để Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nằng và các đơn vị trong ngành nghiên cứu và cùng rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tổ và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự