Qua kiểm sát việc giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ” giữa nguyên đơn bà Nguyễn Thị Bảy với bị đơn Lê Thị Tính theo thủ tục phúc thẩm. Xét thấy, Tòa án cấp sơ thẩm đã có những vi phạm về thủ tục tố tụng, vi phạm về việc thu thập tài liệu chứng cứ nên bị cấp phúc thẩm tuyên hủy một phần để giải quyết lại. Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội nêu lên để Viện kiểm sát nhân dân địa phuơng nghiên cứu rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao chất lượng giải quyết vụ án dân sự.
1. Nội dung vụ án và quyết định của bản án Sơ thấm.
Nguyên đơn bà Nguyễn Thị Bảy khởi kiện yêu cầu tuyên buộc bà Lê Thị Tính trả lại diện tích 96,6m2 thuộc thửa số 26 tờ bản đồ địa chính năm 1994; yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BĐ 473513 do ủy ban nhân dân thành phố Thanh Hóa cấp ngày 24/02/2011 cho bà Lê Thị Tính đối với diện tích đất nêu trên và yêu cầu hủy Quyết định số 3944/QD-UBND ngày 20/11/2009 của Chủ tịch ƯBND tỉnh Thanh Hóa về việc giải quyết tranh chấp đất đai.
Bản án dân sự sơ thẩm đã quyết định không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khời kiện của bà Nguyễn Thị Bảy.
2. Nội dung vi phạm cần rút kinh nghiệm
Ngày 21/3/2009, bà Lê Thị Tính có đơn khiếu nại gửi ủy ban nhân dân xã Đồng Hải về việc gia đình bà Nguyễn Thị Bảy lấn chiếm đất của gia đình bà. Ngày 20/11/2009, Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố TH ban hành Quyết định số 3944/QĐ-UBND quyết định công nhận diện tích 96,6m2 thuộc quyền sử dụng của gia đình bà Lê Thị Tính. Không đồng ý với kết quả giải quyết nêu trên, bà Nguyễn Thị Bảy tiếp tục có đơn khiếu nại đến Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh TH và Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh TH đã ban hành Quyết định số 1552/QĐ-UBND ngày 15/11/2010 với nội dung “Bác khiếu nại của bà Nguyễn Thị Bảy về việc yêu cầu công nhận quyền sử dụng đối với mảnh đất diện tích 96,6m2 có nguồn gốc là đất thổ cư của gia đình bà Lê Thị Tính”.
Như vậy, nội dung khởi kiện của bà Nguyễn Thị Bảy yêu cầu buộc bà Lê Thị Tính trả lại diện tích 96,6m2 đất thuộc thửa số 246 tờ bản đồ địa chính năm 1994 đã được Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố TH và Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh TH giải quyết bằng các Quyết định đã có hiệu lực pháp luật, đến nay chưa có Bản án, quyết định của Cơ quan nhà nước có thẩm quyền hủy bỏ, thay thế các Quyết định nêu trên. Lẽ ra, trong trường hợp này Tòa án cấp sơ thẩm phải căn cứ quy định tại điểm c khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự để trả lại đơn khởi kiện cùng các tài liệu kèm theo cho bà Nguyễn Thị Bảy. Nhưng do Tòa án cấp sơ thẩm đã thụ lý thì phải căn cứ điểm g khoản 1 Điều 217 Bộ luật tố tụng dân sự để đình chỉ giải quyết vụ án dân sự đối với yêu cầu khởi kiện buộc bị đơn phải trả lại 96,6m2 của bà Nguyễn Thị Bảy và giải quyết hậu quả của việc đình chỉ giải quyết yêu cầu khởi kiện, đồng thời chuyển nội dung yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BĐ 473513 do ủy ban nhân dân thành phố TH cấp ngày 24/02/2011 cho bà Lê Thị Tính đối với diện tích 96,6m2 đất và yêu cầu hủy Quỵết định số 3944/QĐ-UBND ngày 20/11/2009 của Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố TH về việc giải quyết tranh chấp đất đai sang giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính.
Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ án Tòa án cấp sơ thẩm chưa thu thập đầy đủ các tài liệu liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bà Lê Thị Tính, cũng như tài liệu để xác định thời điểm bà Nguyễn Thị Bảy biết được bà Lê Thị Tính được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đối với diện tích đất đang tranh chấp để từ đó xác định thời hiệu khởi kiện theo tố tụng hành chính đối với các yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và Quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của bà Nguyễn Thị Bảy.
Xét thấy, việc thu thập chứng cứ chưa được thực hiện đầy đủ mà tại phiên tòa phúc thẩm không thể khắc phục được. Vì vậy, Tòa án cấp phúc thẩm quyết định hủy một phần Bản án dân sự đối với các yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BĐ 473513 ngày 24/02/2011 cấp cho bà Lê Thị Tính và yêu cầu hủy Quyết định số 3944/QD-UBND ngày 20/11/2009 của Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố TH về việc giải quyết tranh chấp đất đai, chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án theo thủ tục hành chính sơ thẩm.