Ngày 30/11/2022, Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 03/QĐ-VKSTC-V7 ngày 28/02/2022 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, huỷ một phần Bản án hình sự phúc thẩm số 154/2021/HSPT ngày 07/4/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng về phần trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn Hoàng về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy” để xét xử phúc thẩm lại. Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) thông báo rút kinh nghiệm trong việc áp dụng pháp luật, quyết định hình phạt đối với bị cáo. nhàm bảo đảm cho việc xét xử đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật.
1. Nội dung vụ án
Chiều tối ngày 27/02/2019, Nguyễn Văn Hoàng điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 01A-095.59 chở Nguyễn Khoa Vũ Ngân đi từ thành phố H. TTH đến thị trấn LB, huyện HH, tỉnh QT đề nhận vận chuyển ma túy của Lương Đình Văn và Nguyễn Thị Nhung vào tỉnh TTH giao cho Phạm Hoàng Minh trú tại số 34 Tây Sơn, phường TT, thành phố H, tỉnh TTH để nhận tiền công 20.000.000 đồng; Khi đến thị trấn LB, huyện HH, Hoàng và Ngân vào thuê phòng tại khách sạn Sê Pôn. Sau đó, đến khoảng 08 giờ ngày 28/02/2019 thì trả phòng và đi đến khách sạn Bảo Sơn thuê phòng 104 nghi lại. Đến khoảng 13 giờ cùng ngày, Hoàng gặp Văn tại bãi đỗ xe của khách sạn Bảo Sơn, Văn cho Hoàng 04 viên ma túy tổng hợp đề sử dụng. Hoàng lấy 04 viên ma túy tổng hợp cất giấu vào ngăn đựng phía trước xe ô tô biển kiểm soát 01A-095.59.
Khoảng 18 giờ ngày 01/3/2019, Nhung đến phòng nghỉ gặp Hoàng nói có ma túy rồi xuống khu vực Massage của khách sạn Bảo Sơn để nhận. Hoàng và Ngân đi xuống khu vực Massage và bãi đỗ xe, Hoàng bảo Ngân vào ngồi trong xe ô tô, còn Hoàng đứng nói chuyện với Nhung một lúc thì ra xe ô tô ngồi ở ghế lái. Văn đi đến mở cửa sau bên trái ô tô biển kiểm soát 01A-095.59 bỏ 01 túi xách phía ghế sau. Sau đó, Hoàng điều khiển xe ô tô chở Ngân về thành phố H. Khi xe ô tô chạy được một đoạn, Hoàng bao Ngân lấy túi xách Văn bỏ phía sau xe, Ngân mở ra lấy 01 bao ma túy giao cho Hoàng cất giấu phía dưới ghế lái xe ô tô, còn 01 bao ma túy Hoàng bảo Ngân cất giấu vào cửa sổ trời 02 lớp trên trần xe ô tô, 01 gói bò khô Ngân để ở giữa ghế lái và ghế phụ của xe ô tô, còn túi xách giấy Ngân mở kính cửa xe ô tô vứt ra đường.
Khoảng 20 giờ 20 phút ngày 01/3/2019, Hoàng điều khiển xe ô tô đến Km 782+950 quốc lộ 1A, thuộc địa phận xã Hải Trường, huyện Hải Lăng, tỉnh QT thì bị lực lượng chức năng phát hiện kiểm tra bắt quả tang thu giữ tang vật 01 gỏi ma túy tổng hợp có khối lượng 997,0147 gam Methamphetamine, 04 viên nén màu hồng có khối lượng 0,3947 gam Methamphetamine và một số tài sản khác.
Quá trình điều tra, ngày 21/5/2019, Cơ quan điều tra Công an tỉnh QT tiến hành khám xét ô tô biển kiểm soát 01A-095.59, Nguyễn Khoa Vũ Ngân giao nộp 10 gói ma túy tổng hợp được cất giấu trên cửa cách nhiệt phía trên trần xe ô tô biển kiểm soát 01A-095.59 có khối lượng 198,8713 gam Methamphetamine.
2. Quá trình giải quyết vụ án
Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 02/2020/HSST ngày 18/02/2020, Tòa án nhân dân tỉnh QT áp dụng điểm b, khoản 4, Điều 250; điểm c, khoản 1, Điều 249; điểm a, khoản 1, Điều 55 Bộ luật hình sự năm 2015, xử phạt Nguyễn Văn Hoàng 20 năm tù về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy” và 01 năm tù về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”; Tổng hợp hình phạt chung cho cả 02 tội là 21 năm tù. Áp dụng điểm b, khoản 4, Điều 250; điểm r, khoản 1, Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015 xử phạt Nguyễn Khoa Vũ Ngân tù chung thân về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”.
Ngày 25/02/2020, Nguyễn Khoa Vũ Ngân kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Ngày 12/3/2020, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng ban hành Kháng nghị số 12/QĐ-VC2 kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm nêu trên theo hướng tăng hình phạt đối với Nguyễn Văn Hoàng từ 20 năm tù lên tù chung thân.
Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 154/2021/HSPT ngày 07/4/2021, Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng không chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên tội danh và hình phạt đối với Nguyễn Văn Hoàng; chấp nhận kháng cáo, giảm nhẹ hình phạt cho Nguyễn Khoa Vũ Ngân từ chung thân xuống 20 năm tù.
Ngày 28/02/2022, Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Kháng nghị số 03/QĐ-VKSTC-V7 kháng nghị Bản án hình sự phúc thẩm nêu trên theo hướng đề nghị hủy phần trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn Hoàng để xét xử phúc thẩm lại.
3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Thứ nhất, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm xác định bị cáo Nguyễn Văn Hoàng vận chuyển trái phép 997,0147 gam ma túy, loại Methamphetamine là không đúng với các tình tiết, nội dung vụ án bởi lẽ: Mặc dù quá trình bắt quả tang chỉ thu giữ 997,0147 gam ma túy, loại Methamphetamine, Hoảng không khai nhận số ma túy khối lượng 198,8713 gam trên cửa cách nhiệt phía trên trần xe ô tô, nhưng đánh giá toàn bộ vụ án thì thấy rằng: chiếc xe ô tô là do Hoàng mượn của em trai ruột của Hoàng, không phải xe ô tô của Ngân; lời khai cua Ngân là chính xác, phù hợp với diễn biến và kết quả khám xét ngày 21/5/2019; khi lập biên bản niêm phong xe ô tô ngày 01/3/2019 thì Hoàng, Ngân đều đã chứng kiến và ký vào biên bản niêm phong; khi mở niêm phong xe ô tô ngày 21/5/2019 bảo đảm thực hiện đúng theo quy định tại Điều 195 Bộ luật tố tụng hình sự, có sự chứng kiến của Kiểm sát viên, Luật sư, đại diện chính quyền địa phương và người chứng kiến là ông Nguyễn Đức Hiếu nên việc khám xét xe ô tô bảo đảm tính khách quan, đúng pháp luật. Do đó, có đủ cơ sở xác định Nguyền Văn Hoàng cùng Nguyễn Khoa Vũ Ngân tham gia vận chuyển trái phép 1.196,2313 gam Methamphetamine.
Thứ hai, trong vụ án này, bị cáo Nguyễn Văn Hoàng giữ vai trò cao hơn bị cáo Nguyễn Khoa Vũ Ngân, là người chủ động, trực tiếp điều khiển xe ô tô vận chuyển ma túy; hướng dẫn bị cáo Ngân cất giấu ma túy nhưng Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm đánh giá vai trò của hai bị cáo ngang nhau, từ đó quyết định mức hình phạt ngang nhau là không chính xác. Hành vi phạm tội của Nguyền Văn Hoàng thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng quy định tại điểm b, khoản 4, Điều 250 Bộ luật hình sự năm 2015, có khung hình phạt từ 20 năm, tù chung thân hoặc tư hình; khối lượng ma túy vận chuyển cao hơn gần 10 lần so với mức khởi điểm 100 gam và bị cáo Nguyền Vãn Hoàng không thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, không có tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nào nhưng Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm xử phạt Nguyễn Văn Hoàng 20 năm tù, mức án khởi điểm của khung hình phạt là quá nhẹ, không tương xứng với tính chất đặc biệt nghiêm trọng của hành vi phạm tội mà bị cáo gây ra, không công bằng với các bị cáo khác bị xét xử hình phạt tử hình khi vận chuyển trái phép với khối lượng ma túy tương tự, kế cả trường hợp bị cáo Hoàng chỉ phai chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vận chuyển trái phép 997,0147 gam Methamphetamine nên cần xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.
Khi Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã kịp thời phát hiện và báo cáo đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.
Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát kiểm sát dân tối cao thông báo đề Viện kiểm sát nhân dân cấp cao 1, 2, 3; Viện kiểm sát nhân dân 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiên cứu, phổ biến, quán triệt rút kinh nghiệm chung, nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xứ các vụ án hình sự./.