Thực hiện hành vi khác nhằm che dấu một tội phạm đã hoàn thành

Qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử theo thủ tục phúc thẩm vụ án hình sự Dương Ngọc Ninh phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội thấy cần rút kinh nghiệm như sau:

1. Nội dung và quá trình giải quyết vụ án

Do cần tiền để chi tiêu cá nhân và kinh doanh nên Dương Ngọc Ninh đã đưa ra thông tin gian dối về việc bản thân có khả năng chuyển đổi mục đích sử dụng đất, để anh Nguyễn Văn Thái và chị Dương Thị Trang tin và ký kết hợp đồng úy quyền để Ninh làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất thửa số 166, tờ bản đồ số 52 (11- I), diện tích 156m2, loại đất trồng cây lâu năm, địa chỉ tại xã Tân Quang, thành phố sc, tỉnh TN. Sau khi ký hợp đồng, Ninh yêu cầu anh Thái, chị Trang đưa cho Ninh 250 triệu đồng tiền công và 315 triệu đồng tiền thuế. Anh Thái, chị Trang đã đưa 515 triệu đồng cho Ninh (còn 50 triệu đồng chưa đưa), nhưng Ninh không làm bất cứ thủ tục gì về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất mà sử dụng số tiền 515 triệu đồng để tiêu sài cá nhân và trả nợ. Khi sắp đến thời hạn phải giao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho anh Thái và chị Trang, Ninh đã vào mạng xã hội đặt mua 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả đế giao cho vợ chồng anh Thái với mục đích che giấu hành vi lừa đảo trước đó và tiếp tục lừa đảo chiếm đoạt số tiền còn lại theo thỏa thuận là 50 triệu đồng. Anh Thái nghi ngờ giấy chứng nhận là giả nên yêu cầu cầu Ninh đi cùng đến Văn phòng đăng ký đất đai thành phố sc kiểm tra thì phát hiện Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có dấu hiệu làm giả nên bị Văn phòng đăng ký đất đai thành phố sc thu giữ. Sau đó anh Thái làm đơn gửi Công an thành phố TN tố cáo hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Dương Ngọc Ninh.

 Cáo trạng số 23/CT-VKSTN-P2 ngày 28/4/2021 của VKSND tỉnh TN truy tố Dương Ngọc Ninh về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại điểm a khoản 4 Điều 174 BLHS và tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” quy định tại điểm b khoản 3 Điều 341 BLHS.

 Bản án số 23/2021/HS-ST ngày 22/6/2021 của TAND tỉnh TN tuyên phạt Dương Ngọc Ninh 12 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại điểm a khoản 4 Điều 174 BLHS, phạt bổ sung 10 triệu đồng sung quỹ Nhà nước và 4 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” quy định tại điểm b khoán 3 Điều 341 BLHS; tổng hợp hình phạt buộc bị cáo phải chấp hành hình phạt chung cho cả 2 tội là 16 năm tù, phạt bổ sung 10 triệu đồng sung quỹ Nhà nước. Ngoài ra, ban án còn tuyên về quyền kháng cáo, trách nhiệm dân sự và án phí.

 Ngày 22/10/2021, TAND cấp cao tại Hà Nội đưa vụ án ra xét xử và chấp nhận kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo Ninh đối với tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. Áp dụng khoản 1 Điều 341 BLHS xử phạt bị cáo Dương Ngọc Ninh 1 năm 6 tháng tù; giữ nguyên hình phạt đối với tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; tổng hợp hình phạt bị cáo Ninh phải chịu hình phạt chung của hai tội là 13 năm 6 tháng tù.

 2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Bị cáo Dương Ngọc Ninh đã đưa ra thông tin gian dối để anh Nguyễn Văn Thái và chị Dương Thị Trang tin tưởng ký hợp đồng ủy quyền và giao 515 triệu đồng để Ninh làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Như vậy, hành vi phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Ninh đã hoàn thành khi Ninh nhận được tiền và sử dụng số tiền trên vào mục đích cá nhân và trả nợ. Khi sẳp đến hạn phải giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho anh Thái, Ninh đã vào mạng xã hội đặt mua 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả nhằm mục đích che giấu hành vi lừa đảo trước đó và tiếp tục Lừa đảo chiếm đoạt số tiền còn lại của anh Thái là 50 triệu đồng nhưng Ninh chưa chiếm đoạt được tiền thì bị anh Thái, chị Trang phát hiện và làm đơn tố cáo đến Công an thành phố TN.

 Như vậy, hành vi sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả của bị cáo Ninh chỉ nhằm che dấu cho hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trước đó của bị cáo đã hoàn thành chứ không phải để thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác như quy định tại điểm b khoản 3 Điều 341 BLHS nên bị cáo chỉ phạm tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo quy định tại khoản 1 Điều 341 BLHS. Việc các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm khởi tố điều tra, truy tố và xét xử bị cáo Ninh theo điểm b khoản 3 Điều 341 BLHS là không đúng quy định của pháp luật. Do đó, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội căn cứ vào Điều 355, Điều 357 BLTTHS sửa bản án sơ thẩm, xét xử bị cáo Ninh về về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” theo khoản 1 Điều 431 BLHS và giảm hình phạt cho bị cáo.

Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông báo để Viện kiểmsát nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong khu vực nghiên cứu và cùng rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thựchành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự.