Vụ thực hành quyền C tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) Viện kiểm sát nhân dân tối cao thông qua C tác kiểm sát bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án đã phát hiện vi phạm nghiêm trọng trong Bản án hình sự phúc thẩm số 800/2019/HS-PT ngày 17/12/2019 của Tòa án nhân dân cấp cao tại HN xử phạt Nguyễn Ích C 20 năm tù về tội “Giết người”.
Sau khi xét xử giám đốc thẩm, Vụ thực hành quyền C tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát nhân dân tối cao thông báo rút kinh nghiệm về vụ án này như sau:
I. NỘI DUNG VÀ QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VỤ ÁN
Khoảng 19 giờ ngày 26/10/2018, sau khi chơi điện tử cùng nhau, anh Đỗ Trọng Mừng C điều khiển xe máy chở anh Đỗ Thế T, anh Nguyễn Đức L chở anh Đỗ Hữu T đi về nhà. Khi hai xe đang đi song song đến đoạn đường bê tông giữa hai thôn Hồng Thái và Bắc Châu thì Nguyễn Ích C điều khiển xe máy đi đến nơi. C nảy sinh ý định trêu đùa nên đã đi vào giữa hai xe của các anh C, T, L và T. Anh T thấy vậy thì quay sang nói với C “nhìn như thằng mèo”. C cho rằng anh T có thái độ xấc xược với mình nên dùng tay phải tát một phát vào má bên trái của anh T. Anh T hỏi: “sao ông lại tát tôi”; C trả lời: “tao thích tát đấy có được không?”; Anh T nói: “ông không được tát tôi”. C không nói gì mà điều khiển xe vượt lên trước rồi dừng lại, xuống xe và tiến về phía xe của anh C. Thấy vậy, anh C cũng dừng xe và Anh T xuống xe rồi tiến về phía C. C tiến về phía Anh T nói: “giờ mày thích thế nào”; Anh T trả lời: “thích thế nào cũng được”, đồng thời dùng hai tay đấy vào người C làm C lùi lại phía sau. Lúc này, anh L và anh Tcũng vừa đến. Thấy C và Anh T xảy ra mâu thuẫn, anh L xuống xe, chạy đến ôm ngang người C từ phía sau can ngăn và nói “thôi thôi C ơi”. Thấy C vẫn cố rướn người tiến về phía Anh T, anh L hô “C chở T đi”. Nghe anh L nói vậy, anh C điều khiển xe máy chở Anh T đi về hướng thôn Bắc Châu. Khi anh L buông tay ra thì C tiếp tục lên xe đuổi theo anh C, Anh T. Anh L và anh Tcũng điều khiển xe đi theo sau.
Do xe của anh C và Anh T đi chậm nên C đi khoang 500 mét thì đuổi kịp. C điều khiển xe đi phía bên trái, song song với xe cúa anh C và Anh T; vừa đi C vừa nói với Anh T “mày có thích thế không”; Anh T nói “thích”. Cho rằng Anh T thách thức mình nên C dừng xe lại, quay người về phía sau rút ra một con dao bằng kim loại màu trắng, dài khoảng 40cm, lưỡi dao dài khoảng 30cm, bản rộng khoảng 5cm, một cạnh sắc và đầu nhọn giắt ở vị trí gần bô xe máy của C từ trước. Sau đó, C chuyển dao sang cầm bằng tay trái rồi điều khiển xe đuổi theo xe của anh C - T. Khi C lấy dao thì anh L đi xe qua nhìn thấy; anh L hô to “Nó có đồ đấy, nó có đồ đấy” và “C chở T chạy đi”. Nghe thấy thế, anh C tăng ga bỏ chạy; C điều khiển xe đi được khoảng 500 mét thì đuổi kịp. Do xe của anh C chạy cách mép đường bên phải khoảng 2 mét nên C phải điều khiển xe của mình sang bên trái xe của anh C. Lúc này, anh C đang điều khiển xe chạy với vận tốc khoảng 70km/h. Khi xe của C gần như song song với xe của anh C, cách xe của anh C khoảng 50cm thì C cầm dao bằng tay trái dơ lên chém về phía Anh T nhưng không chém được. C liền dùng chân phải đạp một phát trúng mạn trái đuôi xe, gần xi nhan phía sau bên trái xe của anh C làm xe của anh C đổ sang bên phải xuống nền đường bê tông rồi tiếp tục rê trượt theo quán tính lao vào cột điện ở rìa đường bên phải, lao tiếp vào trụ cột nhà anh Đồ Như T ở cùng thôn mới dừng lại. Anh C, Anh T được đưa đi cấp cứu nhưng anh C đã tử vong; Anh T điều trị đến ngày 30/10/2018 thì được ra viện.
Tại Kết luận giám định số 170/PC09 ngày 17/01/2019, Phòng kỹ thuật hình sự C an tỉnh HY kết luận: nguyên nhân chết cúa anh Đỗ Trọng Mừng C là chấn thương sọ não, vỡ xương hộp sọ, mất máu cấp do vết thương làm vỡ mặt sau thùy gan phải trên người bị đa chấn thương. Cơ chế hình T thương tích trên người tử thi: các đám sây sát da trên người tử thi; vết gãy xương đùi phải; vết nứt, vỡ xương hộp sọ bên phải; vết mỡ mặt sau thùy gan phải đều do vật tầy gây ra; vết rách da mặt trong cổ chân phải do vật tầy có cạnh gây ra. Thể loại chết: không tự nhiên.
Tại bệnh án ngoại khoa của Bệnh viện đa khoa PN xác định anh Đỗ Thế T bị tổn thương nông ở đầu, cổ. Anh Đỗ Thế T từ chối giám định thương tích.
Tại Bản án hình sự sơ thấm sổ 27/2029 /HSST ngày 26/4/2019, Tòa án nhân dân tỉnh HY áp dụng điểm a, n khoản 1 Điều 123; điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 39 Bộ luật hình sự xử phạt Nguyễn Ích C tù chung thân về tội “Giết người”.
Ngày 20/4/2019, Nguyễn Ích C kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 800/2019/HSPT ngày 17/12/2019, Tòa án nhân dân cấp cao tại HN chấp nhận kháng cáo của Nguyễn Ích C, áp dụng điểm a, n khoản 1 Điều 123; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự xử phạt Nguyễn Ích C 20 năm tù về tội “Giết người”.
Tại Quyết định số 20/QĐ-VKSTC ngày 15/12/2020, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị giám đốc thẩm đối với Bản án hình sự phúc thẩm nêu trên về phần quyết định hình phạt đối với Nguyễn Ích C.
Tại Quyết định giám đốc thẩm số 34/2021/HS-GĐT ngày 23/7/2021, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quyết định chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 800/2019/HS-PT ngày 17/12/2019 của Tòa án nhân dân cấp cao tại HN, giữ nguyên Bản án hình sự sơ thẩm số 27/2019/HS-ST ngày 26/4/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh HY về phần tội danh và hình phạt đối với Nguyễn Ích C.
II. NỘI DUNG RÚT KINH NGHIỆM
Hành vi phạm tội của Nguyễn Ích C là đặc biệt nghiêm trọng, tập trung nhiều tình tiết định khung quy định tại khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự là giết 02 người trở lên (điếm a) và có tính chất côn đồ (điểm n). Trong vụ án này, lỗi hoàn toàn thuộc về Nguyễn Ích C, C là người gây sự trước, đã được can ngăn nhưng vẫn quyết tâm thực hiện hành vi phạm tội, thái độ coi thường pháp luật. Về nhân thân, Nguyễn Ích C đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Sau khi phạm tội C bỏ trốn rồi ra đầu thú. Tại phiên tòa Sơ thẩm, Nguyễn Ích C không thừa nhận hành vi phạm tội của mình. Tòa án cấp sơ thẩm xử phạt Nguyễn Ích C tù chung thân về tội “Giết người” là phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội mà C đã gây ra.
Sau khi xét xử sơ thẩm, Nguyễn Ích C kháng cáo xin giảm hình phạt. Tại phiên tòa phúc thẩm, C thành khẩn khai báo, tỏ ra ăn năn hối cải. Tòa án cấp phúc thẩm áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự đối với Nguyễn Ích C. Tuy nhiên, hành vi phạm tội của Nguyễn Ích C thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, có hai tình tiết định khung hình phạt; vì vậy, Tòa án cấp phúc thẩm giảm hình phạt cho C xuống 20 năm tù là không phù hợp với nhân thân và tính chất, mức độ nguy hiếm của hành vi phạm tội của Nguyễn Ích C đã gây ra.
Trong vụ án này, Kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thực hành quyền C tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa phúc thẩm chỉ tập trung vào các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để đề nghị giảm hình phạt cho Nguyễn Ích C xuống 20 năm tù là quá nhẹ, không nghiêm, không đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và nhân thân của bị cáo, vi phạm trong việc áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự. Đây là sai lầm nghiêm trọng, cần phải nghiêm túc chấn chỉnh, rút kinh nghiệm khi xét xử các vụ án hình sự, đặc biệt là các vụ án giết nguời có tính chất đặc biệt nghiêm trọng như trên.
Viện kiểm sát nhân dân tối cao yêu cầu các Viện kiểm sát nhân dân cấp cao; Viện kiểm sát nhân dân các tỉnh, T phố trực thuộc trung ương tổ chức nghiên cứu, quán triệt rút kinh nghiệm trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự./.