Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn ông Hoàng Văn Thời và bị đơn ông Hoàng Minh Sửu (Hoàng Văn Sửu) được Tòa án nhân dân tỉnh HY xét xử phúc thẩm, Viện kiểm sát nhân dân cẩp cao tại Hà Nội thấy:
1. Nội dung vụ án và quá trình giải quyết của Tòa án
1.1. Nội dung vụ án
Theo hồ sơ vụ án, tài liệu địa chính và các đương sự thừa nhận nguồn gốc đất tranh chấp là của cụ Nguyễn Thị Đọi, mẹ đẻ của ông Hoàng Văn Thời và ông Hoàng Minh Sửu (Hoàng Văn Sửu). Tại bản đồ 299 và sổ mục kê năm 1987, thửa đất tranh chấp bao gồm 550m2 đất thổ cư (tại thửa 216) và 275m2 đất ao (tại thửa 218) đứng tên cụ Nguyễn Thị Đọi là chủ sử dụng.
Năm 1987, cụ Đọi có nguyện vọng chia đất nên đã đề nghị UBND xã Thủ Sỹ chia diện tích thửa đất trên cho hai con trai là ông Thời và ông Sửu mỗi người 1/2, cụ đề nghị bằng miệng không có văn bản giấy tờ gì. Bản đồ địa chính và sổ mục kê năm 1990 thể hiện là thửa số 221, tờ bản đồ số 4 diện tích 85 lm2, ông Hoàng Văn Thời đứng tên chủ sử dụng 425m2 (đất tho cư), ông Hoàng Văn s đứng tên chủ sử dụng 425m2 (đất thổ cư). Thực tế, năm 2004 UBND huyện Lữ đã cấp giấy chửng nhận quyền sử dụng đất cho hộ anh Hoàng Văn Chiến trai ông Hoàng Văn Thời) 407m2, hiện trạng là 437,8m2 và hộ ông Hoàng Văn Sủu 498m2.
Ông Hoàng Văn Thời cho rằng ông đã được cụ Đọi chia một nửa đất nhưng ông Sửu được cấp giấy chứng nhận đối với diện tích nhiều hơn, phần diện tích còn lại UBND huyện TL đã cấp nhầm cho anh Hoàng Văn Chiến. Ông Thời đề nghị Tòa án hủy giấy chứng nhận quyền sử đụng đất đã cấp cho anh Chiến, cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông với diện tích là 437,8m2.
Bị đơn ông Hoàng Minh Sửu cho ràng năm 2017 đã bị ông Thời phá dỡ 15m tường xây năm 1990 và xây tường bao mới, diện tích đất của ông nhiều hơn là do nãm 2002 vợ chồng ông đòi lại được từ gia đình ông Nguyễn Văn Cửu đã lấn chiếm trước khi cẩp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ông Sửu phản tố đề nghị Tòa án giải quyết buộc ông Thời phải phá bỏ tường mới xây, trả lại vợ chồng ông Sửu 22nr đất và xây trả lại vợ chồng ông Sửu ỉ 5 mét tường bao.
1.2. Quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm
Bản án dân sự sơ thẩm số 06/2017/DS-ST ngày 20/12/2017 của Tòa án nhân dân huyện TL đã tuyên xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện cua nguyên đơn ông Hoàng Văn Thời. Không chấp nhận yêu cầu phản tố của bị đơn ông Hoàng Minh Sửu. Xác định ông Thời được quyền quản lý, sử dụng 437,8in2 đất, ông Sửu được quyền quản lý, sử dụng 476m2 đất (Có sơ đồ cụ thê kèm theo); hủy giấy chúng nhận quyền sử dụng đất của UBND huyện TL cấp cho hộ anh Hoàng Văn Chiến; kiến nghị UBND huyện TL cấp lại giấy chúng nhận quyền sử dụna đất cho ông Thời, ông Sửu theo đúng quy định. Bản án bị ông Sừu và bà Đào Thị Bon (vợ ông Sửu) kháng cáo.
Tại Bân án dân sự phúc thẩm số 16/2018/DSPT ngày 31/5/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh Hung Yên, quyết định: Chấp nhận kháng cáo của ông Hoàng Minh Sửu và bà Đào Thị Bon, sửa Bản án dân sự sơ thẩm số 06/2017/DSST ngày 20/12/2017 của Toà án nhân dân huyện TL, tuyên xử:
Không chấp nhận yêu cầu khơi kiện của ông Hoàng Văn Thời; giữ nguvên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ƯBND huyện TL cấp cho hộ ông Hoàng Văn Stru. Buộc hộ ông Hoàng Văn Thời phải tháo dỡ toàn bộ bức tuông bao và các hạng mục công trình khác lấn sang đất của hộ ông Hoàng Minh Sửu, để trả lại cho hộ ông Hoàng Minh Sửu 22m2 đất theo ranh giới, mốc giới đất của hộ ông Sửu đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đât (Có SO' đồ kèm theo).
Do ông Hoàng Văn Thời có đơn đề nghị giám đốc thấm. Ngàv 26/11/2020, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội đà ban hành kháng nghị giám đốc thẩm số 33/QĐKNGĐT-VKS-DS đổi với bản án phúc thẩm của Tòa án nhân dân tinh Hung Yên. Ket quả, ủy ban Thắm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã xét xử giám đốc thẩm hủy ban an phúc thẩm nêu trên để xét xử lại phúc thẩm.
2. Những nội dung cần rút kinh nghiệm
Quá trình giải quyết vụ án, các đương sự thừa nhận nguồn gốc diện tích đất là của mẹ (cụ Nguyền Thị Đọi) và được mẹ chia đất cho ông Thời và ông Sửu mỗi người 1/2. Tại Công văn số 31/TNMT ngày 21/7/2017. Phòng Tài nguyễn và Môi trường huyện TL thừa nhận hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ anh Chiến và hộ ông Sửu không có giấy tờ liên quan đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ cụ Đọi cho hộ anh Chiến và hộ ôns Sửu là không đủ thủ tục theo quy định của pháp luật. Hơn nữa, anh Chiến khai không biết tại sao anh được cấp giấv chứng nhận quyền sử dụng đất, anh đề nghị hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên anh và cấp lại cho ông Hoàng Văn Thời (bố anh).
UBND huyện TL đă cấp giấy chứng nhận quyên sử dụng đất cho anh Chiến và ông Sửu không theo ý chí nguyện vọng của cụ Đọi là không đúng pháp luật. Bản án sơ thấm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thòi, hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho anh Chiến là đúng pháp luật. Tuy nhiên, Bản án phúc thẩm chấp nhận kháng cáo cua ông Sửu, tuyên xử không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thời; giữ nguyên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho hộ ông Hoàng Văn Sửu và buộc ông Thời phải tháo đỡ toàn bộ bức tường bao để trả lại cho ông Sửu 22m2 đất, không xem xét việc hủy giấy chứng nhận của anh Hoàng Văn Chiến là trái pháp luật, chưa đánh giá khách quan, toàn diện, không căn cứ vào nguồn gốc đất và ý chí của cụ Đọi, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích họp pháp của các đương sự.