1. Tóm tắt nội dung và quá trình giải quyết vụ án:
Khoảng 00h 30’ ngày 22/11/2019, tại khu vực trước cổng bến xe BC, Công an thành phố HL bắt quả tang Vũ Thanh Lên có hành vi tàng trữ 02 túi nilon có khối lượng 0,213 gam Methamphetamine mục đích để sử dụng. Tại cơ quan điều tra Lên khai số ma túy trên mua của Đinh Vũ Long.
Mở rộng điều tra công an thành phố HL tiến hành bắt khẩn cấp Đinh Vũ Long, thu giữ trong túi quần bên phải 01 hộp nhựa bên trong có 02 túi nilon có tổng khối lượng 0,902 gam Methamphetamine. Long khai: Sáng ngày 21/11/2019 Long đi xe khách ra khu vực Quán Toan, thành phố Hải Phòng mua 1.000.000 đồng ma túy “đá” của một thanh niên không quen biết mục đích để sử dụng và bán. Sau đó quay về nhà lấy một ít ra để sử dụng, số còn lại Long chia thành 04 túi nhỏ, 02 túi Long đã bán cho Vũ Thanh Lên với giá 500.000 đồng, còn lại 02 túi Long khai nhằm mục đích bán kiếm lời.
Tại bản kết luận giám định số 890/GĐMT ngàỵ 27/11/2019 của phòng kỳ thuật hình sự Công an tỉnh QN kết luận: Chất tinh thể màu trắng thu giữ của Vũ Thanh Lên và Đinh Vũ Long là ma túy loại Methamphetamine.
Bản án hình, sự sơ thẩm số 81/2020/HS-ST ngày 12/3/2020 của Tòa án nhân dân thành phố HL quyết định: Căn cứ điểm b, khoản 2, Điều 251, điểm s, khoản 1 Điều 51 BLHS. Tuyên bố bị cáo Đinh Vũ Long phạm tội Mua bán trái phép chất ma túy xử phạt: 07 năm 06 tháng tù. Căn cứ điểm c, khoản 1, Điều 249; điểm s khoản 1, Điều 51 BLHS, Điều 331, 333 BLTTHS. Tuyên bố bị cáo Vũ Thanh Lên phạm tội Tàng trữ trái phép chất ma túy xử phạt: 15 tháng tù.
Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 14/QĐ-VC1-HS ngày 10/3/2021, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 81/2020/HSST ngày 12/3/2020 của Tòa án nhân dân thành phố HL, tỉnh QN đề nghị ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm hủy Ban án hình sự sơ thẩm nêu trên đế xét xử sơ thẩm lại.
Quyết định Giám đốc thầm số 22/2021/HS-GĐT ngày 07/5/2021 của ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội quyết định: Chấp nhận toàn bộ kháng nghị của Viện KSND cấp cao tại Hà Nội: Hủy bán án hình sự sơ thẩm số 81/2020/HSST ngày 12/3/2020 của Tòa án nhân dân thành phố HL tỉnh QN đề xét xử sơ thẩm lại.
2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Tại bản án hình sự sơ thấm nhận định: Bị cáo Đinh Vũ Long có hành vi đã bán 01 lần chất ma túy, hành vi lần 02 tuy chưa bán được và chưa có đối tượng mua, nhưng bị cáo tàng trữ ma túy với mục đích để bán là đủ yếu tố cấu thành theo khoản 1 của tội mua bán trái phép chất ma túy. Vì vậy hành vi phạm tội của bị cáo thuộc trường hợp phạm tội mua bán từ 02 lần trở lên theo quy định tại điểm b, khoản 2 Điều 251 BLHS là không đúng bởi vì:
Căn cứ thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT- BC A-VKSNDTC-TANDTC- BTP ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện KSND tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII "Các tội phạm về ma túy” của BLHS năm 1999 (viết tắt là thông tư số 17). Theo đó, tại tiều mục 2.3 Phần I của Thông tư số 17 hướng dần về việc áp dụng tình tiết “phạm tội nhiều lần” được quy định tại khoản 2 các Điều 193. 194. 195, 196. 197. 198, 200 và 201 của BLHS năm 1999 như sau:
“2.3. Tình tiết “phạm tội nhiều lần” quy định tại khoản 2 các điều 193, 194. 195, 196, 197, 198, 200 và 201 của BLHS được hiểu là đã có từ hai lần phạm tội trở lên (hai lần sản xuất trái phép chất ma túy trở lên, hai lần tàng trừ trái phép chất ma túy trở lên, hai lần bán trái phép chất ma túy trở lên...) mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điểu luật tương ứng, đồng thời trong số các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong trường hợp này người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số lượng chất ma túy của các lần cộng lại, nêu điều luật có quy định về số lượng chất ma túy để định khung hình phạt. ”
Như vậy theo quy định của thông tư 17 thì tình tiết phạm tội 2 lần trở lên trong tội mua bán trái phép chất ma túy là phải bán chất ma túy từ hai lần trở lên. Đối chiếu quy định trong vụ án này số ma túy tàng trữ thu được trong người bị cáo mục đích để bán là cấu thành tội mua bán trái phép chất ma túy, người phạm tội phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số lượng chất ma túy của các lần cộng lại, nhưng bị cáo mới bán được 1 lần (có người mua) là chưa thỏa mãn yếu tố hai lần bán trái phép chất ma túy như quy định tại Thông tư liên tịch sô 17 ngày 24/12/2007.
Tổng khối lượng chất ma túy mà bị cáo Đinh Vũ Long mua về mục đích để bán là 0,213 gam + 0,902 gam = 1,115 gam Methamphetamine thuộc trường họp quy định tại khoản 1 Điều 251 BLHS 2015. Tòa án nhân dân thành phổ HL xét xử đổi với bị cáo Đinh Vũ Long về tội mua bán trái phép chất ma túy với tình tiết bán 02 lần theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 251 BLHS và xử phạt 7 năm 6 tháng tù là không đúng gây bất lợi cho bị cáo.