Qua theo dõi công tác kiểm sát thi hành án dân sự (THADS), thi hành án hành chính (THAHC) của Viện kiểm sát địa phương trong thời gian qua; Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 11) nhận thấy trong việc kiểm sát THAHC, còn có Viện kiểm sát địa phương chưa thực hiện hết trách nhiệm và quyền hạn khi kiểm sát việc tuân theo pháp luật của đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc thi hành Bản án, Quyết định hành chính của Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính năm 2015 và Nghị định số 71/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định thời hạn, trình tự, thủ tục thi hành án hành chính và xử lý trách nhiệm đối với người không thi hành bản án, quyết định của Tòa án (sau đây được viết tắt là Nghị định 71/2016/NĐ-CP). Đơn cử việc THAHC tại tỉnh ĐL được Báo điện tử Pháp luật Việt Nam phản ánh người phải thi hành án là UBND cấp xã chậm trễ thi hành bản án hành chính, vụ việc cụ thể như sau:
Theo Bản án số 19/2019/HC-ST ngày 19/7/2019 của TAND tỉnh ĐL tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông NTL, địa chỉ phường TN, thành phố B, tỉnh ĐL. Trong đó, có phần buộc UBND phường TN, thành phố B thực hiện hành vi xác nhận lại hồ sơ đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyên sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất của ông NTL theo đúng hiện trạng, đúng pháp luật. Sau khi Tòa án xét xử sơ thẩm, UBND phường TN kháng cáo. Ngày 13/11/2019, TAND cấp cao tại Đà Nang ra Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án hành chính.
Ngày 05/02/2020, TAND tỉnh ĐL ra Quyết định số 02/2020/QĐ-THA buộc thi hành án hành chính đối với UBND phường TN.
Ngày 13/02/2020, Cục THADS tỉnh ĐL nhận được Quyết định buộc thi hành án hành chính nêu trên của Tòa án. Đen ngày 24/02/2020 và 27/02/2020, Cục THADS tỉnh ĐL nhận được Bản án số 19/2019/HC-ST ngày 19/7/2019 của TAND tỉnh ĐL và Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án hành chính số 220/2019/QĐ-PT của TAND cấp cao tại Đà Nang. Ngày 28/02/2020, Cục THADS tỉnh ĐL ra Quyết định phân công Chấp hành viên theo dõi việc THAHC; đến ngày 17/3/2020, Cục THADS ra Thông báo về trách nhiệm tự nguyện thi hành án gửi UBND phường TN; ngày 11/6/2020 Chấp hành viên có buổi làm việc với Chủ tịch UBND phường TN về việc thi hành án hành chính.
Ngày 12/11/2020, Cục THADS tỉnh ĐL ban hành Công văn số 130/CTHADS-NV&TCTHADS kiến nghị UBND thành phố B chỉ đạo, đôn đốc, xử lý trách nhiệm đối với UBND phường TN theo quy định để Bản án hành chính được thi hành dứt điểm.
Ngày 07/12/2020, VKSND tỉnh ĐL ban hành Kiến nghị số 1050/KN- VKS-P8 yêu cầu Chủ tịch UBND phường TN có biện pháp chỉ đạo, tổ chức thi hành Bản án của Tòa án, chấp hành nghiêm chỉnh quy định của pháp luật về thời hạn, trình tự, thú tục thi hành án hành chính.
Ngàỵ 10/12/2020, Chủ tịch UBND phường TN có Báo cáo số 168/BC- UBND về việc giải quyết hồ sơ cấp Giấy CNQSDĐ cho hộ ông NTL, trong đó nêu khó khăn, vướng mắc dẫn đến chưa thi hành xong Bản án hành chính của Tòa án.
Như vậy, việc Báo điện tử Pháp luật nêu UBND phường TN, thành phố B, tỉnh ĐL chậm thi hành án hành chính nêu trên là có cơ sở, bởi:
Bản án số 19/2019/HC-ST ngày 19/7/2019 của TAND tỉnh ĐL có hiệu lực thi hành vào ngày 13/11/2019 - ngày TAND cấp cao tại Đà Nang ra Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án hành chính. Đến ngày 05/02/2020, TAND tỉnh ĐL đã ra Quyết định buộc thi hành án hành chính đối với UBND phường TN, nhung đến nay UBND phường TN chưa thi hành xong. Việc chậm thi hành án - vi phạm quy định về thời hạn tự nguyện thi hành án được xác định tại điểm b khoản 2 Điều 311 Luật Tố tụng hành chính năm 2015: “Ngườiphảỉ thỉ hành ảnphải thi hành bản án, quyết định của Tòa án quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản 1 Điều này trong thời hạn 30 ngày kế từ ngấy nhận được bản án, quyết định của Tòa án. ” và quy định tại Điều 10 Nghị định số 71/2016/NĐ-CP về trách nhiệm tự nguyện thi hành án. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày hết thời hạn tự nguyện thi hành án, UBND phường TN, thành phố B cũng không kịp thời có thông báo bằng văn bản tình hình, kết quả thi hành án cho Tòa án đã xét xử sơ thẩm, Viện kiểm sát và cơ quan THADS cùng cấp và báo cáo cơ quan cấp trên trực tiếp theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Nghị định số 71/2016/NĐ-CP.
Quá trình theo dõi, đôn đốc việc THAHC đối với UBND phường TN, thành phố B, Cục THADS tỉnh ĐL có một số thiếu sót, vi phạm về thời hạn trong việc theo dõi, đôn đốc việc THAHC đối với UBND phường TN:
+ Vi phạm về thời hạn ra văn bản thông báo về việc tự nguyện thi hành án gửi UBND phường TN theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Nghị định 71/2016/NĐ-CP, vì ngày 27/02/2020, Cục THADS tỉnh ĐL nhận được các Bản án và Quyết định của Tòa án hai cấp xét xử nhưng đến ngày 17/3/2020, Cục THADS tỉnh ĐL mới có Thông báo về trách nhiệm tự nguyện thi hành án gửi UBND phường TN (chậm 12 ngày).
+ Vi phạm về thời hạn làm việc với UBND phường TN - người phải thi hành án để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trong Bản án, Quyết định của Tòa án theo quy định tại khoản 3 Điều 14 Nghị định 71/2016/NĐ-CP, bởi lẽ, ngày 13/02/2020, Cục THADS tỉnh ĐL nhận được Quyết định buộc thi hành án hành chính của Tòa án, nhưng đến ngày 27/02/2020 thì mới nhận được các Bản án, Quyết định của Tòa án, tuy nhiên đến ngày 11/6/2020, Chấp hành viên mới có
buổi làm việc với Chủ tịch UBND phường TN về việc THAHC (chậm hơn 03 tháng).
Đối với VKSND tỉnh ĐL có một số thiếu sót, vi phạm sau:
Chưa kịp thời thực hiện kiểm sát việc tuân theo pháp luật của đương sự, cơ quan, tố chức, cá nhân có liên quan đến việc thi hành Bản án hành chính để phát hiện vi phạm, thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị đối với Cơ quan THADS được quy định tại Điều 315 Luật Tố tụng hành chính năm 2015, Điều 28 Luật Tổ chức VKSND năm 2014, Quy chế công tác kiểm sát THADS, THAHC (ban hành kèm theo Quyết định số 810/QĐ-VKSTC-V11 ngày 20/12/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao). Sau khi VKSND tối cao có văn bản yêu cầu kiểm tra, báo cáo việc báo đăng, VKSND tỉnh ĐL mới ban hành văn bản kiến nghị yêu cầu Chủ tịch UBND phường TN chỉ đạo tổ chức thi hành bản án hành chính.